Ferigouleto(-bourrihudo)
Thymus polytrichus
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Farigouleto, Serpoulet, Badassoun, Menudet.
Nom en français : Thym à pilosité variable.
Descripcioun :Aquesto ferigouleto se retrobo dins li pelouso e roucaio de mountagno mounte èi pas raro. Jamai eisado à destria d'un biais segur, fau bèn regarda la cambo, carrado emé de péu tout à l'entour (e pas soulamen sus 2 coustat o li caire), li fueio, emé de costo segoundàri que viron sus li bord, e de sepalo pelouso. Apoundèn que la planto crèis d'un biais monopoudique, emé uno longo tijo acabado pèr un tros bèn rama (vèire li fotò). Pensa de coumpara emé lis àutri ferigouleto de mountagno.
Usanço :La ferigouleto-bourrihudo a à pau près li mémi prouprieta qu'aquéli de la ferigoulo estènt quand meme mens forto.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 2 à 10 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Thymus
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 3 à 4 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1200 à 2800 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Pelouso
- Roucaio
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropo
Ref. sc. : Thymus polytrichus A.Kern. ex Borbás, 1890
(= Thymus praecox subsp. polytrichus (A.Kern. ex Borbás) Jalás, 1970 )
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753